Mycoplasma hyopneumoniae (M. hyo) komt nog steeds veel voor op varkensbedrijven. Deze ziekteverwekker veroorzaakt zware economische verliezen door verminderde groei, verminderde voederefficiëntie en een toename in de medicatiekosten.
Hoe verloopt een Mycoplasma infectie?
Bij gezonde varkens zijn de luchtpijp en de diepere luchtwegen van de longen van het varken (zgn. bronchiën) bedekt met trilhaartjes en een slijmlaag. De slijmlaag zorgt ervoor dat stof en ziekteverwekkers, die met de lucht ingeademd worden, blijven “kleven” in deze slijmlaag. De schadelijke stoffen worden samen met het slijm weer uit de luchtwegen verwijderd door de opwaartse beweging van de trilhaartjes, die ervoor zorgen dat het slijm opgehoest wordt. De slijmlaag en de trilhaartjes hebben dus een zuiverende werking die ervoor zorgt dat schadelijke stoffen en ziektekiemen minder kans krijgen om de longen binnen te dringen.
Wanneer er een infectie optreedt met Mycoplasma hyopneumoniae, dan dringen de M. hyo bacteriën de luchtwegen binnen en hechten ze zich vast aan de trilhaartjes in de luchtwegen. De bacteriën produceren gifstoffen die ervoor zorgen dat de trilhaartjes aan elkaar vastklitten en dat er minder slijm wordt geproduceerd, waardoor de zuiverende werking vermindert. Geïnfecteerde varkens ontwikkelen een longontsteking en zijn tegelijk meer gevoelig voor infecties met andere ziekteverwekkers.
Wat zijn de symptomen in de stal?
Mycoplasma hyopneumoniae is de veroorzaker van enzoötische pneumonie (EP), een longontsteking die zich voornamelijk voordoet in de voorste longkwabben, vandaar ook wel eens topkwabpneumonie genaamd. Mycoplasma wordt vooral overgedragen via neus-neus contact tussen varkens, maar ook via vochtdruppeltjes in de lucht (aerosolen). De klinische verschijnselen zijn een niet-productieve, droge hoest, verminderde voederopname en ademhalingsproblemen. M. hyo infecties verlopen vaak ook subklinisch en zijn dan ook niet altijd goed zichtbaar in de stal. Bij subklinische infecties is er enkel groeivertraging. Mycoplasma infecties kunnen worden bevestigd in het slachthuis, door controle van de longen. Dit onderzoek kan aangevuld worden met andere diagnostische methodes zoals PCR-onderzoek en het meten van antistoffen in het bloed.
De ene Mycoplasma bacterie is meer ziekmakend dan de andere
Net zoals dit het geval is bij vele andere ziekteverwekkers, circuleren er op onze varkensbedrijven ook verschillende stammen van Mycoplasma hyopneumoniae. Sommige stammen zijn meer ziekmakend dan andere. Men spreekt over hoogvirulente en laagvirulente M. hyo stammen. Elke stam heeft unieke eigenschappen die enerzijds de ernst van de klinische symptomen bepalen en anderzijds ook de immuunreactie van het varken beïnvloeden. Zo zullen hoogvirulente stammen resulteren in een krachtige immuunreactie en goede bescherming wanneer ze in geïnactiveerde (afgedode) vorm in een vaccin verwerkt worden. 1,2
Longonderzoek in het slachthuis
Je kan veel leren van longonderzoek in het slachthuis. De longen zijn een stille getuige van wat er zich tijdens het leven van het varken heeft afgespeeld. Na een M.hyo infectie ontstaat er een longontsteking. Het duurt 12 tot 14 weken tot herstel van die letsels, daarna zijn enkel nog littekens zichtbaar. Met de analyse van meer dan één miljoen longen per jaar heeft het Ceva Lung Program (CLP) bewezen een nuttige tool te zijn om de schade ten gevolge van enzoötische pneumonie te beoordelen.
Conclusie
Door het toepassen van een effectieve preventie- en vaccinatiestrategie kan de impact van M. hyo infecties worden beperkt. Dit leidt tot gezondere dieren en een betere productiviteit van vleesvarkens.
Bronnen
- Matthijs et al. (2019). Efficacy of three innovative bacterin vaccines against experimental infection with Mycoplasma hyopneumoniae. Vet Res 50:91. https://doi.org/10.1186/s13567-019-0709-0
- Beuckelaere et al. (2022). Different local, innate and adaptive immune responses are induced by two commercial Mycoplasma hyopneumoniae bacterins and an adjuvant alone. Front. Immunol. 13:1015525. doi: 10.3389/fimmu.2022.1015525
