Mochten de prijzen voor Beter Leven 1 ster-biggen weer hoger worden aankomend jaar, dan overweegt varkenshouder Theo Vernooij uit Nijkerk wellicht om weer voor dit keurmerk te gaan produceren. “Dat neem ik dan wel gelijk mee in een eventuele uitbreiding, want anders moet ik alle trogverdelers zo’n veertig centimeter inkorten.” Hij had ooit trogverdelers van tachtig centimeter, maar dat gaf veel problemen in de groepshuisvesting voor drachtige zeugen.
Het varkensbedrijf van de familie Vernooij is gevestigd op twee plaatsen. Het zeugengedeelte met 1.300 zeugen zit in Nijkerk en het vleesvarkensgedeelte met 8.200 vleesvarkens zit in het Betuwse Beusichem. “Wij zijn dus niet helemaal gesloten en verkopen een deel via onze eigen varkenshandel, Varkenshandel Fl. De Heer B.V. uit Beusichem. Een B.V. van mijn ouders.” Voor Vernooij is 1 januari 2025 een bijzonder moment, niet alleen omdat het een nieuw jaar is, maar ook omdat hij op dat moment de B.V. waar het varkensbedrijf in zit, volledig overneemt van zijn ouders.
Bedrijf: Varkenshouderij Vernooij
Bijna gesloten varkensbedrijf. Geen concept.
Plaats: Nijkerk (Gld.) en Beusichem (Gld.)
Aantal stuks zeugen en vleesvarkens: 1.300 zeugen en 8.200 vleesvarkens.
Technische resultaten: 34 gespeende biggen/zeug/jaar. Voerconversie is 2,28. Gemiddelde groei vleesvarkens per dag is 860 gram.
Aanleiding: Theo Vernooij heeft één jaar, omdat hij voor Beter Leven 1 ster produceerde, trogverdelers van tachtig centimeter gehad. Hij ging door problemen terug naar trogverdelers van 160 centimeter.
In 2016 met zeugen begonnen
In 2008 kwam Vernooij in de V.O.F., wat het in die tijd nog was, van zijn ouders. Familie Vernooij was in die tijd nog een vleesvarkensbedrijf en ze hadden geen zeugen. Twee jaar later besloot de familie om voor het Beter Leven 1 ster-keurmerk te gaan produceren. Vernooij: “Reden was dat wij toen zeven eurocent per kilogram meer kregen voor onze vleesvarkens. Een fors bedrag en de aanpassingen om hieraan te voldoen waren in die tijd heel simpel bij de vleesvarkens.” De berekening voor deze Beter Leven 1 ster-meerprijs was in die tijd gebaseerd op de voerwinst en werd berekend door DLV. Volgens Vernooij voert Paul Bens van DVL momenteel deze berekening uit, maar is hij nu gebaseerd op de helft van het aantal afgeleverde varkens. Zodoende krijgt de vleesvarkenshouder altijd voor vijftig procent zijn kostprijs vergoed.
In 2016 besloot de familie Vernooij om met zeugen te gaan beginnen. “Reden was dat de biggenprijzen tussen 2010 en 2016 alleen maar stegen, dus onze marges werden steeds dunner. Vooral de toeslagen per big liepen in die tijd zo op, dat er weinig meer aan te verdienen viel. Reden daarvan was dat er simpelweg een tekort was aan Beter Leven 1 ster-biggen.” In april 2016 kochten ze het huidige zeugenbedrijf dat nu nog steeds gevestigd is in Nijkerk. In die tijd nog met 750 zeugen. In 2018 wilde de familie Vernooij uitbreiden naar 1.250 Beter Leven 1 ster-zeugen, maar bij nieuwbouw mocht in dat jaar al geen voerligbox met uitloop meer toegepast worden. “Dat is echter wel het beste systeem als je, zoals wij, brijvoer hebt.” In 2021 werd besloten om een groepshuisvestingstal voor drachtige zeugen te bouwen met troggen en trogverdelers, ook vanwege het brijvoer. In eerste instantie werd gekozen voor trogverdelers met een lengte van 160 centimeter, daar werd één jaar mee gedraaid. Doordat de Beter Leven 1 ster-eisen vanaf 2022 tachtig centimeter voorschreven, besloot de familie hiernaar toe over te stappen. Maar dat bracht, achteraf bezien, een hoop ellende met zich mee.
“Gestopt met Beter Leven 1 ster”
Volgens Vernooij zorgden die zeer korte trogverdelers van tachtig centimeter voor allerlei problemen, zoals meer agressie tussen de zeugen, meer hokbevuiling, meer terugkomers en ook nog eens meer verwerpers. “Een en al ellende, waarbij je technische resultaten ook nog eens hollend achteruit gaan. De problemen zorgden voor gemiddeld één gespeende big per zeug per jaar minder. Dat betekende voor ons dus 1.200 biggen keer in die tijd nog dertig euro per big. Dat is maar liefst 36.000 euro. Waarbij het niet alleen om het geld gaat. Als het in de stal niet loopt, daar word je als boer ook niet vrolijk van en de dieren ook niet.”
Dus besloot Vernooij afgelopen januari om te stoppen met het produceren voor het Beter Leven 1 ster-keurmerk. De prijzen voor gangbaar varkensvlees waren in die tijd nog hoger dan voor Beter Leven 1 ster-vlees, dus in financieel opzicht zou de overstap geen enkele pijn doen. Vernooij: “Maar dat was niet de reden om over te stappen naar de reguliere markt. Dat waren de problemen die ontstonden met de te korte trogverdelers.” De varkenshouder monteerde na de overstap gelijk weer trogverdelers van 160 centimeter en het was volgens hem ongelofelijk: de problemen waren gelijk over. “Je ziet met dit soort zaken dat een kleine aanpassing in het management soms grote gevolgen kan hebben. De problemen zoals genoemd waren over én de groepshuisvesting drachtige zeugen werd ook veel droger. Dus op de één of andere manier hebben te korte trogverdelers ook invloed op hun mestgedrag.”
Nog een gevolg van de overstap was dat familie Vernooij vijftig zeugen meer mocht gaan houden en twintig procent meer vleesvarkens. Ander punt wat de familie meteen opviel, is dat je minder kosten hebt en minder tijd kwijt bent aan controles als je uit het Beter Leven 1 ster-keurmerk stapt.
“Mogelijk terug naar 120 centimeter”
Omdat veel Beter Leven 1 ster-varkenshouders tegen dezelfde problemen als de familie Vernooij aanliepen, werd dit probleem aangekaart bij de Producentenorganisatie Varkenshouderij, de POV. Vernooij: “Ik was ook één van degenen die het heeft aangekaart bij de POV. Ik ben al jarenlang lid van deze producentenorganisatie.” De POV ging naar aanleiding van de problemen bij de boeren in gesprek met de Dierenbescherming. Er kwam een onderzoek naar de trogverdelers dat werd uitgevoerd door Wageningen UR. Conclusie was dat trogverdelers van tachtig centimeter inderdaad problemen opleverden. Dus werd besloten om wat betreft het Beter Leven 1 ster-keurmerk een maximale lengte van 120 centimeter aan te houden. “Ik had dus inmiddels 160 centimeter er op zitten, dus voldeed nog niet helemaal aan de norm,” aldus Vernooij.
Volgens de Nijkerkse varkenshouder is het wellicht een optie om bij een eventuele uitbreiding van zijn bedrijf toch voor die 120 centimeter te gaan. “Ik zie namelijk dat er volgend jaar op een gegeven moment waarschijnlijk een tekort aan Beter Leven 1 ster-biggen gaat ontstaan. Dit komt vooral omdat veel Beter Leven 1 ster-zeugenhouders mee gaan doen aan de stoppersregeling.” Vernooij schat echter in dat de prijzen voor Beter Leven 1 ster-biggen niet heel snel zullen stijgen, omdat er nog veel Beter Leven 1 ster-biggen ‘boven de markt hangen’. “En het hangt ook van de Europese markt af en zelfs van de wereldwijde markt. Als de prijzen voor gangbare varkens verder stijgen, dan blijft het verschil tussen wel of niet voor een concept produceren wellicht niet heel groot qua prijs.” Voorlopig blijft Vernooij op dezelfde wijze doorboeren en als de kansen daar zijn, dan stapt hij te zijner tijd wellicht weer over naar het Beter Leven-keurmerk.
Tekst en beeld: Dick van Doorn
Je hebt zojuist een artikel uit vakblad Varkensbedrijf gelezen
Wil je vaker én meer van zulke artikelen lezen?
Met een abonnement op vakblad Varkensbedrijf ontvang je het laatste nieuws. Iedere editie heeft een nieuw, toepasselijk thema wat aansluit op de huidige praktijk. De uitgebreide bedrijfsreportages geven daarnaast een goed beeld van de sector. In deze reportages maak je kennis met ervaringen, toekomstvisies, vakmanschap en management van mede-varkenshouders.
Shop hier direct een jaarabonnement op de website.
