Luchtwegproblemen bij varkens worden vaak veroorzaakt door meerdere ziekteverwekkers. Interacties tussen deze ziekteverwekkers beïnvloeden de ontwikkeling en ernst van luchtwegproblemen. Hoewel verschillende ziekteverwekkers onafhankelijk van elkaar luchtwegproblemen kunnen veroorzaken, resulteren co-infecties met twee of meer ziekteverwekkers doorgaans in ernstigere letsels en klinische symptomen.
Naast virussen en bacteriën dragen ook niet-infectieuze factoren bij aan luchtwegproblemen. Deze niet-infectieuze factoren kunnen worden onderverdeeld in drie groepen: omgevings-, management- en dierfactoren. De combinatie van ziekteverwekkers en niet-infectieuze factoren die leiden tot luchtwegproblemen staan bekend als het Porcine Respiratory Disease Complex (PRDC).
Primaire en secundaire luchtwegkiemen
Bij het Porcine Respiratory Disease Complex (PRDC) spelen verschillende virale en bacteriële ziekteverwekkers een rol. Sommige ziekteverwekkers kunnen zelfstandig luchtwegproblemen veroorzaken vanwege hun eigen ziekteverwekkend vermogen. Dit worden primaire ziekteverwekkers genoemd. Andere ziekteverwekkers veroorzaken alleen problemen in combinatie met andere ziekteverwekkers (co-infecties) of niet-infectieuze factoren (cofactoren). Dit worden secundaire ziekteverwekkers genoemd. In de onderstaande tabel zijn enkele veelvoorkomende ziekteverwekkers ingedeeld op basis van hun vermogen om zelfstandig of enkel bij aanwezigheid van co-infecties of cofactoren luchtwegproblemen te veroorzaken.
Niet-infectieuze factoren 1
Verschillende niet-infectieuze factoren kunnen bijdragen aan de ontwikkeling van luchtwegproblemen bij varkens. Deze factoren zorgen ervoor dat ziekteverwekkers zich makkelijker verspreiden, creëren stressvolle omstandigheden voor de dieren, of veroorzaken directe schade aan de luchtwegen. We kunnen deze factoren onderverdelen in drie groepen: omgeving, management en diergerelateerde factoren.
Omgevingsfactoren zoals grote temperatuurschommelingen, hoge luchtvochtigheid en hoge ammoniakconcentraties maken varkens vatbaarder voor luchtwegaandoeningen. Managementfactoren zoals het niet toepassen van all-in/all-out en een te hoge hokbezetting bevorderen de verspreiding van ziekteverwekkers. Tot slot spelen diergerelateerde factoren zoals leeftijd, immuniteitsstatus en vaccinatiestatus een belangrijke rol in de gevoeligheid van varkens voor ziektes.
Mycoplasma hyopneumoniae verergert andere luchtweginfecties
Uit verschillende wetenschappelijke studies blijkt dat Mycoplasma hyopneumoniae (M.hyo) de ernst en duur van co-infecties kan verergeren. M.hyo versterkt de schadelijke effecten van infecties met Porcine Circovirus type 2 (PCV2), Actinobacillus pleuropneumoniae (APP) en Porcine Reproductive and Respiratory Syndrome virus (PRRS).
- M.hyo en Circovirus
De interactie tussen M.hyo en PCV2 werd onderzocht in een laboratoriumstudie2 met vier groepen biggen:
- Een groep werd op 4 weken leeftijd geïnfecteerd met M.hyo.
- Een tweede groep werd op 6 weken leeftijd geïnfecteerd met PCV2.
- Een derde groep werd op 4 weken leeftijd geïnfecteerd met M.hyo en op 6 weken leeftijd met PCV2.
- Een vierde groep diende als controle en werd niet geïnfecteerd.
De hoeveelheid PCV2-virus in het bloed werd wekelijks gemeten vanaf 6 weken leeftijd. Een deel van de biggen werd op 9 weken leeftijd geëuthanaseerd, de rest op 11 weken leeftijd. Hierbij werd de ernst van de PCV2-letsels en de hoeveelheid PCV2-virus in de longen en lymfeweefsels gemeten. Ook werd het percentage longoppervlak met longontsteking, de dagelijkse groei en het percentage wegkwijnende varkens bepaald.
Uit de studie blijkt dat M.hyo de ernst van PCV2-gerelateerde letsels in de longen en lymfeweefsels verhoogt, de hoeveelheid PCV2-virus in bloed en longen verhoogt en de duur van de aanwezigheid van PCV2-virus verlengt. Bovendien verhoogt het de kans op wegkwijnen.2
- M.hyo en APP
Ook het versterkende effect van Mycoplasma hyopneumoniae (M.hyo) op een Actinobacillus pleuropneumoniae (APP) infectie is bevestigd in een wetenschappelijke studie.3 In deze studie werden zeven groepen biggen onderzocht. Twee groepen werden op 6 of 10 weken leeftijd geïnfecteerd met alleen M.hyo. Twee andere groepen werden op 6 of 10 weken leeftijd geïnfecteerd met alleen APP. Drie groepen werden geïnfecteerd met zowel M.hyo als APP: één groep op 6 weken leeftijd, één groep op 6 weken met M.hyo en op 10 weken met APP, één groep op 6 weken met APP en op 10 weken met M.hyo. Tot slot werd één controlegroep niet geïnfecteerd.
De sterfte en dagelijkse groei van 6 tot 17 weken leeftijd werden gemeten. Varkens die eerst een M.hyo-infectie doormaakten, gevolgd door een APP-infectie vier weken later, waren het zwaarst getroffen. Ze vertoonden ernstige longletsels en klinische symptomen zoals koorts en hoest. De gemiddelde dagelijkse groei was het laagst in deze groep, namelijk 650 g/dag, wat 282 g/dag lager was dan de niet-geïnfecteerde controlegroep (932 g/dag). Bovendien had deze groep de hoogste sterfte. Dit wijst erop dat M.hyo de ernst van een APP-infectie kan versterken.
- M. hyo en PRRS
Ook de invloed van een Mycoplasma hyopneumoniae (M.hyo) infectie op de ernst van een PRRS-infectie is uitgebreid onderzocht.4 In een studie werden zeven groepen biggen betrokken. Twee groepen werden op 3 of 6 weken leeftijd geïnfecteerd met alleen M.hyo. Eén groep werd op 6 weken leeftijd geïnfecteerd met alleen PRRS. Drie groepen werden geïnfecteerd met zowel M.hyo als PRRS: één groep op 6 weken leeftijd, één groep op 3 weken met M.hyo en op 6 weken met PRRS, één groep op 6 weken met M.hyo en op 4,5 weken met PRRS. Een controlegroep werd niet geïnfecteerd.
Biggen die zowel met M.hyo als PRRS geïnfecteerd waren, vertoonden ernstigere PRRS-gerelateerde symptomen en longletsels dan biggen die alleen met PRRS geïnfecteerd waren. De longletsels waren ernstiger en bleven langer aanwezig. M.hyo versterkte de schadelijke effecten van een PRRS-infectie, ongeacht of de M.hyo-infectie 3 weken voor, anderhalve week na, of tegelijk met de PRRS-infectie plaatsvond.
Belang van M.hyo-controle bij varkens
Uit onderzoek blijkt dat Mycoplasma hyopneumoniae (M.hyo) de ernst van luchtwegletsels veroorzaakt door andere virale of bacteriële ziekteverwekkers zoals PCV2, APP en PRRS kan verergeren en de duur van deze infecties kan verlengen. M.hyo beschadigt de luchtwegen, waardoor varkens vatbaarder worden voor andere luchtweginfecties. Daarom is het cruciaal om M.hyo goed onder controle te houden op het varkensbedrijf, om de schadelijke effecten en economische verliezen door luchtwegproblemen te minimaliseren.
Bronnen
- Opriessnig et al. (2011). Animal Health Research Reviews, Volume 12, Issue 2, December 2011, p. 133 – 148.
- Opriessnig et al. (2004). Veterinary Pathology. 2004;41(6):624-640.
- Marois et al. (2009). Veterinary Microbiology, 135, 283–291.
- Thacker et al. (1999). J Clin Microbiol. 1999 Mar;37(3):620-7.
Vergelijkbare inhoud lezen?
