Om te kunnen bepalen hoeveel nitraatresidu zich nog in de bodem bevindt, voeren erkende laboratoria van 1 oktober tot en met 15 november staalnames uit op heel wat percelen in Vlaanderen. Een deel van die nitraatresidubepalingen wordt uitgevoerd in opdracht van de Mestbank. Daarnaast zijn bepaalde groepen land- en tuinbouwers verplicht om dat zelf te laten doen.
Nitraatresidubepalingen door de Mestbank
Elk jaar selecteert de Mestbank over heel Vlaanderen percelen, om er de hoeveelheid nitraatstikstof in het bodemprofiel op haar kosten te laten bepalen. Die staalnames zijn zogenaamde controlestalen. De land- en tuinbouwers bij wie controlestalen worden genomen, krijgen deze week een brief van de Mestbank in de bus.
Dit jaar worden ongeveer 7.300 percelen bemonsterd. Daarvan zijn er 1.700 willekeurig geselecteerd over Vlaanderen, als representatieve steekproef. De overige percelen bevinden zich voornamelijk in gebieden waar de waterkwaliteitsdoelstellingen nog niet gehaald werden, de zogenaamde focusgebieden.
Minstens een week voordat het laboratorium de bemonstering uitvoert in opdracht van de Mestbank, zal het de land- of tuinbouwer een brief sturen waarin staat op welke dag het controlestaal wordt genomen. Binnen de 14 dagen na de staalname ontvangt de land- of tuinbouwer het analyseverslag van het laboratorium. Die resultaten bezorgt het laboratorium ook rechtstreeks aan de Mestbank.
Land- en tuinbouwers kunnen op een controleperceel een tegenstaal laten nemen door een erkend laboratorium van hun keuze. Dat tegenstaal mag zowel voor als na het controlestaal genomen worden. De periode waarbinnen een geldig tegenstaal kan genomen worden loopt van 1 oktober tot en met 22 november 2013. De land- of tuinbouwer kan aan het laboratorium vragen om het resultaat van zijn tegenstaal rechtstreeks aan de Mestbank te bezorgen, wat administratief het gemakkelijkst is. Als de land- of tuinbouwer zelf het analyseverslag van het tegenstaal wil bezorgen aan de Mestbank dan moet dat ten laatste op 13 december 2013 bij de Mestbank aankomen.
De Mestbank houdt in elk geval alleen rekening met het laagste analyseresultaat van alle geldige staalnames.
Verplichte nitraatresidubepalingen door de land- of tuinbouwer
Naast de nitraatresidubepalingen die de Mestbank laat uitvoeren, moet een aantal land- of tuinbouwers, op eigen kosten, het nitraatresidu van bepaalde percelen laten bepalen. Die bemonsteringen zijn verplicht. De volgende groepen land- en tuinbouwers moeten op eigen kosten een nitraatresidubepaling laten uitvoeren en krijgen deze week een brief van de Mestbank:
Elke land- of tuinbouwer die in 2013 derogatie aangevraagd heeft, moet een nitraatresidubepaling laten uitvoeren op een door de Mestbank aangeduid derogatieperceel. Dat worden derogatiestalen genoemd.
Elke land- of tuinbouwer die in 2013 een maatregelenpakket opgelegd kreeg, moet afhankelijk van het opgelegde maatregelenpakket op één of twee percelen een nitraatresidubepaling laten uitvoeren. Dat worden opvolgstalen genoemd.
In beide gevallen duidt de Mestbank de percelen aan die bemonsterd moeten worden. De land- of tuinbouwers moeten voor de derogatie- en opvolgstalen zelf contact opnemen met een erkend laboratorium naar keuze om in de periode van 1 oktober tot en met 15 november een nitraatresidubepaling te laten uitvoeren. De Mestbank stuurt met de brief een aanvraagformulier mee waarop alle voor het laboratorium relevante gegevens staan over de te bemonsteren percelen. Het laboratorium bezorgt de resultaten rechtstreeks aan de Mestbank.
Aandachtspunten voor de land- of tuinbouwer bij de verplichte nitraatresidubepalingen
• De land- en tuinbouwers moeten tijdig een afspraak maken met het laboratorium van hun keuze. Het is aangewezen dat ze het aanvraagformulier voor 15 oktober bezorgen aan hun laboratorium. Anders lopen ze het risico dat hun staalname niet meer kan ingepland en uitgevoerd worden.
• Het staat de land- en tuinbouwer vrij om het nitraatresidu op hun percelen meerdere malen te laten bepalen. Ze moeten er wel rekening mee houden dat enkel nitraatresidubepalingen uitgevoerd in de periode van 1 oktober tot en met 15 november geldig zijn. Enkel het laagste analyseresultaat van alle geldige staalnames wordt door de Mestbank in rekening gebracht en getoetst aan de drempelwaarden voor het bepalen van eventuele maatregelen.
Erkende laboratoria
Een overzicht van de erkende laboratoria waarbij de landbouwers terechtkunnen voor het laten uitvoeren van een nitraatresidubepaling staat op de VLM-website: www.vlm.be > Land- en tuinbouwers > rubriek ‘in de kijker’.
Het Nitraatmeldpunt
Om de staalnamecampagne in goede banen te leiden, kunnen de land- en tuinbouwers ook dit jaar terecht op het Nitraatmeldpunt. Inloggen doen ze met behulp van hun elektronische identiteitskaart en een kaartlezer. Het Nitraatmeldpunt is te bereiken via de VLM-website: www.vlm.be > Land- en tuinbouwers > Nitraatmeldpunt.
De land- en tuinbouwers kunnen er voor de controlestalen vanaf 16 september:
– t.e.m. 26 september laten weten dat ze willen aanwezig zijn bij de nitraatresidustaalname op hun perceel. Daarna kunnen ze nog rechtstreeks contact opnemen met het laboratorium dat de staalname uitvoert.
– melden of ze band- of rijbemesting hebben toegepast na 1 juli. Die percelen moeten nl. op een specifieke manier worden bemonsterd.
Als ze tijdens de staalname onregelmatigheden vaststellen, dan kunnen ze dat vanaf 1 oktober melden via het Nitraatmeldpunt. De VLM zal alle meldingen onderzoeken en gepaste maatregelen nemen.
Voor al hun vragen en opmerkingen kunnen de land- en tuinbouwers ook steeds terecht op de telefoonnummers van de regionale vestigingen:
VLM Regio West:
– vestiging Brugge, Velodroomstraat 28, 8200 Brugge: tel. 050 45 82 02
– vestiging Gent, Ganzendries 149, 9000 Gent: tel. 09 244 86 12
VLM Regio Oost
– vestiging Herentals, Cardijnlaan 1, 2200 Herentals: tel. 014 25 83 81
– vestiging Hasselt, Koningin Astridlaan 10, 3500 Hasselt: tel. 011 29 87 63
– vestiging Leuven, Diestsepoort 6 bus 74, 3000 Leuven: tel. 016 66 52 64
