De landbouworganisaties beseffen duidelijk dat er met de verkiezingen van 26 mei 2019 heel wat op het spel staat voor de Vlaamse landbouw. De standpunten van de politieke partijen ter zake zetten we al eerder op een rijtje. Nu laten we de landbouw- en middenveldorganisaties aan het woord, te beginnen met het Algemeen Boerensyndicaat.
Het ABS publiceerde immers al naar aanleiding van Agriflanders een memorandum bij de verkiezingen van 26 mei. Daarin legt het haar aanbevelingen voor een beleid met gezond (boeren)verstand en met aandacht voor de land- en tuinbouwers voor. Het memorandum focust op 8 punten.
1. Een leefbaar en correct inkomen
- Het beleid moet daarom meer focussen op de duurzame en lekkere producten die lokaal geteeld worden en de promotie voor deze producten nog verhogen, in binnen- en buitenland.
- Daarnaast is er nood aan een overheidsbemiddelaar die als stok achter de deur kan fungeren wanneer het Ketenoverleg in de agrovoedingsketen vastloopt op prijsvormingsgeschillen. Om dit realiteit te laten worden, is er een Europees en federaal wettelijk kader nodig.
- Tenslotte wil ABS de opdracht van het prijzenobservatorium anders invullen zodat dit orgaan meer kan doen dan enkel waarnemen en weergeven.
2. Meer administratieve vereenvoudiging
- ABS zet hiervoor in op het verder doorvoeren en valoriseren van autocontrolesystemen in de primaire productie en een vlot bereikbaar uniek loket.
- Daarnaast benadrukt ze de nood aan een vlotte en snelle uitwerking van een brede weersverzekering en moet het Rampenschadefonds ook na 1 september 2019 actief blijven, zodat er een vangnet gecreëerd wordt bij extreme omstandigheden.
3. Fiscale, sociale en economische factoren
- Een gezonde economische land- en tuinbouw zorgt vanzelf voor hogere overheidsinkomsten via meer tewerkstelling, belastingen en btw. Daarom wil ABS het statuut van de meewerkende echtgeno(o)t(e) verder optimaliseren en onder andere de toekenning van de inkomsten verhogen tot de helft.
- Pensioenen van zelfstandigen moeten naar hetzelfde niveau als die van loontrekkenden.
- Loonkosten en lasten op arbeid moeten gelijke tred houden met onze buurlanden.
- Het btw-tarief op mestverwerking en het bijhorende transport moet naar 6 procent vermits deze te beschouwen zijn als gewone landbouwactiviteiten, aldus ABS.
- De 100-dagenregeling voor seizoensarbeid die al bij de witloof- en champignonteelt van toepassing is, moet uitgebreid worden naar de volledige groenten- en fruitsector.
- Tenslotte vindt ABS dat er nood is aan evenwichtige handelscontracten met overmachtsclausule en aan regelgeving rond betalingstermijnen.
4. De volgende generatie
- Meer starters kunnen er volgens de landbouworganisatie enkel komen wanneer er voldoende rechtszekerheid is en het wettelijk kader dus niet om de haverklap wijzigt.
- Inzetten op leertrajecten met voldoende lange begeleidings- en stageperiode voor starters die niet uit het landbouwonderwijs komen, faciliteren van bedrijfsopvolging en -overname en een betere ondersteuning voor starters maar ook van uittreders.
- ABS verwijst naar gunstige fiscale voordelen om uit de sector te stappen, die samen met gunstige startersvoorwaarden kunnen zorgen voor een nieuwe dynamiek in de sector.
5. Ruimte om te boeren
- Die ruimte moet er onder andere komen en blijven via een bijsturing maar geen uitholling van de pachtwet. De rechtszekerheid voor de gebruiker moet te allen tijde gegarandeerd zijn, bijvoorbeeld via voldoende lange pachtperiodes waarbij de eigenaar gecompenseerd wordt via een verlaging of zelfs vrijstelling van successie- en schenkingsrechten.
6. Gezond en duurzaam voedsel
- Een erkenning van de politiek voor de lokale topproducten met hoge kwaliteitsstandaarden, gegarandeerd door tal van lastenboeken, is wel op zijn plaats, vindt ABS.
- De organisatie erkent het belang van een streng FAVV maar wil wel dat de regelgeving afgetoetst wordt met de sector en dat bedrijven die voor al hun bedrijfsactiviteiten een autocontrolesysteem laten certificeren, volledig vrijgesteld worden van de jaarlijkse FAVV-heffing.
- ABS wil vanuit de politiek een duidelijke ondersteuning van de Vlaamse veehouderij en een rationele benadering van de dossiers rond gewasbeschermingsmiddelen en nieuwe veredelingstechnieken.
7. Omgevingsfactoren met grote impact op de landbouwer
- ABS vraagt dat het leefmilieubeleid rekening houdt met het economisch belang van de sector en dat de politiek duidelijk en uitgesproken respect toont voor de reeds geleverde duurzaamheidsinspanningen op vlak van fijn stof, broeikasgassen en een verbetering van de waterkwaliteit.
- Verbredingsinitiatieven zoals hoevetoerisme, landbouwgerelateerde handelsactiviteiten en energieproductie mogen niet door regelgeving gehypothekeerd worden. Voor dat laatste is zeker een beter uitgebouwd en flexibel elektriciteitsnet, een echte ‘smart grid’, nodig. De overheid kan verder ondersteunen via projecten waarbij asbestdaken verwijderd worden en meteen daarna zonnepanelen geplaatst worden. Zonnedelen met energiecoöperaties zal dan nodig zijn om de volledige dakoppervlakte van landbouwbedrijven economisch rendabel te kunnen benutten.
- Om de zwerfvuilproblematiek in de landbouw aan te pakken, wil ABS dat de overheid in 2019 een beslissing neemt omtrent statiegeld op blikjes en wegwerpflesjes.
8. Een sterke Vlaamse landbouw in internationale context
- Europees is er volgens ABS heel wat te doen om de landbouw slagkrachtig te maken en te houden. Om de Vlaamse kwaliteitsproducten ook internationaal hun weg te laten vinden, moeten er voldoende middelen voorzien worden ter ondersteuning van de ontoereikende marktprijzen. Rechtstreekse steun uit de eerste pijler van het GLB moet voorzien zijn voor ‘echte actieve’ landbouwers. Alternatieve financieringsvormen moeten op eenzelfde manier beoordeeld worden als traditionele kredietlijnen.
- Permanente vorming moet gestimuleerd en gefinancierd worden via de tweede pijler van het GLB.
- ABS wijst erop dat Europese land- en tuinbouwers overal in de unie moeten voldoen aan dezelfde productievoorwaarden.
- Bij het afsluiten van handelsakkoorden mag landbouw niet als pasmunt gebruikt worden.
- Daarnaast is er dringend nood aan een eengemaakte markt voor gewasbeschermings- en diergeneesmiddelen, is er een duidelijke uitvoering van het wildschadebesluit nodig en moet vrij verkeer van organische meststoffen en reststromen van mestverwerking gefaciliteerd worden.
- De belangenorganisatie onderkent de veranderende situatie voor de Vlaamse landbouw. Deze heeft enerzijds te maken met het aantal landbouwbedrijven dat in de komende jaren alleen nog zal afnemen, van zo’n 30.000 nu naar hooguit 15.000 over tien jaar, waarschuwt ABS. Maar daarnaast is er ook de veranderende maatschappelijke situatie: “Transformatieoefeningen en -ontwikkelingen zijn volop bezig op allerlei vlakken en bereiden de sector voor op de toekomst. Het gewijzigde verwachtingspatroon aan consumentenzijde en vanuit de maatschappij werken dit proces mee in de hand. Echter, om hieraan tegemoet te kunnen komen als sector is een stevig kader nodig ter ondersteuning van onze land- en tuinbouw. Een degelijk kader op alle politieke niveaus is een kader dat toelaat om te ondernemen en nieuwe initiatieven te ontwikkelen.”
- Een verbreding en diversificatie van de (landbouw)activiteiten naar groene en blauwe dienstverlening, is voor ABS een oplossing voor vele uitdagingen. Maar dan moet de toegang tot grond wel gewaarborgd blijven.
Bron: Hilde De Wachter in de reeks ‘Hoe duurzaam moet het landbouwbeleid worden na 26 mei 2019?’. Die kwam tot stand met steun van de Federale Raad voor Duurzame Ontwikkeling.
