In zijn voorwoord in het jongste nummer van De Drietand formuleert Hendrik Vandamme, voorzitter van het Algemeen Boerensyndicaat (ABS), een aantal bedenkingen naar aanleiding van de huidige crisis in de varkenshouderij onder de titel ‘De juiste afslag nemen’.
De voorzitter stelt vast dat we vanuit ons Belgisch model, dat zeer sterk gefocust is op export, steeds gevoeliger geworden zijn voor marktfluctuaties, om welke reden die ook mogen optreden.
“Het feit dat 80 procent van onze productie op de interne Europese markt afgezet wordt in een straal van 500 km en de overige 20 procent op derde landen, en daarbij vooral gericht was op China, is iets waar ook vanuit het beleid moet over nagedacht worden”, schrijft hij. Vandamme acht het ‘met de machtspositie van China als bewezen onvoorspelbare factor’ niet verstandig om te blijven inzetten op die verre en eenzijdige afzet en het heroveren van de Chinese markt en buurlanden.
Verder vraagt hij zich ook af ‘of het verstandig om te blijven inzetten op een uitbreiding van de productie wanneer de binnenlandse en Europese markt steeds meer en voor langere tijd “volzet” afficheert? “Niet wat ons betreft, wel integendeel”, beantwoordt hij zelf de vraag.
De ABS-voorzitter vindt tevens dat het verhaal van uitbreiding van de veestapel mits mestverwerking voorbijgestreefd is. En in het kader van het stikstofdossier roept hij op ‘tot grondige reflectie doorheen de ganse varkenskolom’.
BePork-kaart volop trekken
Vandamme stelt dat het niet creëren van meerwaarde op een varkenskarkas in eigen land bij voorbaat nadelig voor wie aan de basis van de keten staat. “Wij als varkenshouders dus”, schrijft hij. “Toch kan daar een kentering gerealiseerd worden wanneer ook de vleesverwerkende sector en de retailsector voluit de kaart zou trekken van binnenlandse bevoorrading en dat ook duidelijk zou afficheren. Het hervormde Certus-label, vandaag onder de vlag van BePork, geeft veel te weinig return aan de varkenshouder en moet volop uitgespeeld worden op de binnenlandse markt. We weten dat de consument meer dan ooit open staat voor producten van eigen bodem. Het is zonde en onbegrijpelijk dat ook puur Belgische retailers zich ook bevoorraden in bijvoorbeeld Spanje, terwijl onze varkensboeren niet meer weten van welk hout pijlen te maken.”
In de clinch met distributiesector
“Het belangrijkste afzetkanaal in eigen land is de distributiesector met haar duizenden verkooppunten en we weten dat ze bij iedere onderhandelingsronde met hun leveranciers in de clinch gaan om toch maar goedkoper te kunnen aankopen, iedere keer opnieuw”, gaat de ABS-voorzitter verder. “Alleen zien we de meerwaarde die daar gecreëerd wordt verdwijnen in de diepe zakken van de aandeelhouders van de retailers, ondanks hun grote woorden over maatschappelijk verantwoord ondernemen en werken aan duurzame relaties met leveranciers en boeren. Eén retailer kondigde deze week zelfs aan dat ze niet meer zullen praten over ‘duurzaam’, maar enkel nog over ‘zaam’ waarbij aan de klant-consument gegarandeerd wordt dat hij een lage prijs zal betalen voor zijn producten. “duur” valt weg uit hun woordenboek. We weten daarmee ook meteen waar we ons mogen aan verwachten de volgende weken en maanden.
Een andere retailer liet in een interview optekenen dat er anders zal onderhandeld worden en dat er andere leveranciersrelaties zullen ontstaan omwille van de gewijzigde retailwereld. In de versmarkt en verwerkte voeding weten we meteen ook weer welke richting het ook daar zal uit gaan.”
Juiste afslag nemen
Hendrik Vandamme beklemtoont dan ook dat het aan de ganse keten en sector zelf zal zijn om stappen in de juiste richting te zetten, maar: “anderzijds zal er ook op beleidsvlak moeten geschakeld worden om op Europees niveau een gelijk speelveld te creëren op het vlak van sanitaire en productievoorwaarden, op het vlak van loonkosten en, niet onbelangrijk, op gestuurde productie. Afbouwen met steun is voor ons in deze niet uit den boze. Maandag (13 september, red.) wordt veel verwacht van hoe onze minister van landbouw Crevits het dossier zal oppikken op Vlaams niveau en verder zal faciliteren bij de federale en Europese collega’s.”
