Zodra de temperaturen stijgen, neemt het aantal (acute) PIA gevallen toe. Waarom komt PIA vaker voor bij hogere temperaturen? En wat kun je eraan doen om de nadelige gevolgen van PIA zoveel mogelijk te beperken? Met de zomer voor de deur, alle reden om juist nú voorzorgsmaatregelen te treffen.
Varkensdierenarts Nico Wertenbroek van MSD Animal Health maakt zich op voor een drukke periode. “In de zomer kan de Lawsonia bacterie op varkensbedrijven flink opspelen”, is zijn ervaring. “Bij warm weer gaan varkens meer drinken en vaak ook onregelmatiger eten. Dat zorgt voor onrust in de darmen, de plek waar de Lawsonia bacterie zich bevindt. De bacterie reageert vaak op deze darmstress en kan in korte tijd gaan woekeren en veel darmcellen kapotmaken. Het gevolg: een slechtere voerconversie, flinke groeiachterstanden en een hogere uitval als gevolg van acute PIA.”
Het weer kan niemand beïnvloeden, maar door goed op hoge(re) temperaturen voorbereid te zijn, kan de impact ervan wel aanzienlijk worden verkleind. “Wanneer je je dieren tijdig vaccineert, zijn ze beter opgewassen tegen de Lawsonia bacterie. Bedrijven die vaccineren tegen PIA hebben met beduidend minder uitval ten gevolge van Lawsonia te maken dan bedrijven waar niet of te laat gevaccineerd wordt. Maar je ziet de effecten van vaccinatie ook terug in andere bedrijfsresultaten, aangezien de bacterie ook grote impact heeft op de voervertering. Een slechtere voervertering leidt onder andere tot hogere voerkosten.”
Vaststellen en aanpakken
Wertenbroek benadrukt dat het van belang is om bij symptomen als groeiachterstanden en een lagere voerconversie niet meteen blind uit te gaan van PIA. “Met welke symptomen je ook te maken hebt, je moet altijd eerst vaststellen of je vermoedens kloppen. Er kan ook iets anders aan de hand zijn of bijvoorbeeld sprake zijn van twee verschillende oorzaken. Afhankelijk van de symptomen kan je dierenarts je adviseren over welke onderzoeken verstandig zijn. PIA is gelukkig altijd vrij vlot en gemakkelijk aan te tonen door middel van een speekselonderzoek. Je weet dan snel of en in welke mate je met PIA te maken hebt. Ook is het speekselonderzoek van belang om het besmettingsmoment vast te stellen. We weten dat een vaccin het meest effectief is als het minimaal drie weken voor dat moment wordt toegediend. Door op het juiste moment te vaccineren, behaal je een nog groter rendement.”
Zomermaatregelen
“Er zijn verschillende factoren die ervoor zorgen dat hogere temperaturen gepaard gaan met meer PIA-gevallen. Bij een hogere temperatuur gaat een varken meer drinken. Dat is ook nodig, want varkens kunnen niet zweten en kunnen alleen hun warmte kwijt door te hijgen. Het eten stellen ze uit totdat het wat afgekoeld is. Tegen die tijd hebben ze flink honger en is de kans op overeten en competitie aan de trog groter. Dat brengt weer meer stress met zich mee”, aldus Wertenbroek, die daaraan toevoegt dat ook de kwaliteit van het voer een belangrijke rol speelt. “Bij warm weer gaat de voerkwaliteit vaak achteruit. Meestal wordt voer in silo’s bewaard en vooral als de zon daar vol op staat, zorgt dat ervoor dat onverzadigde vetten oxideren en suikers fermenteren. Ook bijproducten gisten of fermenteren sneller bij hogere temperaturen. Een goed klimaatsysteem, bij voorkeur met koeling, kan de effecten van hogere temperaturen voor een groot deel opvangen. Wanneer er kan worden gekoeld, voorkomt dat immers dat varkens extra gaan drinken en onregelmatiger gaan eten.”
Extra voorzichtig met voerwisselingen
Voerwisseling is een andere belangrijke factor die een PIA-uitbraak kan uitlokken, waarschuwt Wertenbroek. “Een voerwisseling betekent eigenlijk altijd een verstoring in de spijsvertering, maar kan in combinatie met eerder genoemde effecten van hogere temperaturen nóg grotere gevolgen hebben. Liever dus helemaal geen voerwisselingen bij hogere temperaturen”, als het aan Wertenbroek ligt, hoewel de varkensdierenarts zich ook realiseert dat varkenshouders dat niet altijd zelf in de hand hebben. “Zeker in vakantieperiodes wisselt de beschikbaarheid van bijproducten nog wel eens. En met het huidige grondstoffentekort is het maar afwachten of en in welke mate een grondstof straks beschikbaar is. Extra belangrijk dus om nu actie te ondernemen op de factoren waar we wél uitvloed op uit kunnen oefenen”, aldus Wertenbroek, die eraan toevoegt dat naast vaccineren ook een goede biosecurity van groot belang is. “Reinigen en ontsmetten voor de opleg, scherp zijn op ongedierte, geen dieren mengen en strikt werken volgens het all-in / all-out principe.”
Meer over PIA, de verschillende vormen, het speekselonderzoek, het PIA-preventieplan en vaccinatie leest u op de website van MSD Animal Health.
BNL-NON-220600002
