Om energiekosten te drukken en op een zo duurzaam mogelijke manier te produceren, is energiebesparing belangrijk. Maar ook inzet van nieuwe, slimme technieken kan lonen. Het Vlaamse ILVO (Instituut voor Landbouw-, Visserij- en Voedingsonderzoek) en de Universiteit Gent doen onderzoek naar gebruiksmogelijkheden van hernieuwbare energie.
Dit gebeurt binnen het Europese project RES4LIVE. Dit project richt zich op het vervangen van fossiele brandstoffen door slimme en hernieuwbare energie in de veehouderij.
Demostallen krijgen twee warmtepompen
De Varkenscampus van ILVO, Universiteit Gent en Hogeschool Gent is één van de demostallen binnen RES4LIVE. Dit jaar wordt de stal voorzien van allereerst twee warmtepompen. “Deze vervangen de verwarmingssystemen op gas, zoals we die nu hebben”, vertelt onderzoeker Jarissa Maselyne van ILVO. “We gebruiken twee warmtepompen omdat we zowel de vloer willen verwarmen in de kraamstal en de biggenstal als de lucht bij de gespeende biggen en vleesvarkens. Vloerverwarming vraagt een lagere temperatuur dan luchtverwarming. Vandaar dat we twee warmtepompen gaan gebruiken, zo zou het totale elektriciteitsgebruik lager moeten zijn dan met maar één warmtepomp. Nu wordt het warmste water immers weer afgekoeld om te gebruiken voor de vloerverwarming en dat is niet zo efficiënt.”
PVT-panelen
De warmtepompen krijgen overdag energie uit PVT-panelen op het dak van de stal. PVT-panelen zijn een combinatie van zonnepanelen en zonnecollectoren. Ze leveren dus elektriciteit én warmte. “Zonnepanelen leveren bij warm weer minder stroom. Door hun warmte af te geven aan een waterstroom wekken ze ook bij hogere buitentemperaturen efficiënt elektriciteit”, vertelt Maselyne. De warmte uit de panelen vormt input voor de warmtepompen. Als er dan nog extra warmte nodig is, haalt de warmtepomp dit uit de lucht. Omgekeerd kan de warmtepomp bij warm weer de stal ook koelen. “Dit wordt steeds belangrijker. De zomers worden steeds warmer en we zien meer hittestress ontstaan. Met koelen kunnen we veel schade voorkomen. Testen zullen uitwijzen hoeveel we kunnen koelen met deze warmtepomp in de stal”, aldus Maselyne.
Warmterecuperatie
Andere slimme energietoepassingen die interessant zijn voor de varkenshouderij zijn warmterecuperatie, waarbij warme lucht die nu naar buiten wordt geventileerd, kan worden gebruikt om binnenkomende koude lucht voor te verwarmen. Dit kan ook in combinatie met een luchtwasser. Nog een mogelijkheid is warmte uit mest te gebruiken. Dit zorgt tevens voor vermindering van emissies uit mest. Ook windmolens, batterijen en warmteopslag kunnen interessant zijn.
Welke technieken besparen het meest?
Om te onderzoeken welke combinaties van technieken het meest besparen, zowel qua kosten als qua impact op het klimaat door groenere energie en energiebesparing, werken ILVO en UGent met simulatiemodellen waarbij de stal van de Varkenscampus referentiestal is. “Bij veel technieken zijn de investeringskosten hoger dan bij een traditioneel systeem. Maar uit onze eerste simulaties blijkt dat er zeker combinaties zijn die een besparing zijn op de totale kosten door rekening te houden met de energieprijzen”, vertelt doctoraatsstudent Manon Everaert van ILVO en UGent. “Om in beeld te krijgen welke energiebronnen varkenshouders gebruiken voor verwarming, deden we eerder al een korte enquête. Daaruit bleek dat 75 procent van de Vlaamse varkenshouders stookolie gebruikt voor verwarming. Daarna kwamen warmtelampen en warmtekanonnen. Van de ondervraagden geloofde 97 procent dat er nog winst te halen viel in energiebesparing op hun bedrijf”, zegt Maselyne. Uit de enquête blijkt ook dat veel varkenshouders al energie besparen op de ventilatie door frequentie-gestuurde ventilatoren of gelijkstroomventilatoren, maar ook door ledverlichting, halveringsschakelaars op de biggenlampen en meer isolatie. Zonnepanelen is de meest gebruikte vorm van hernieuwbare energie.
Momenteel heeft ILVO een nieuwe enquête naar energiegebruik lopen. Doel is te onderzoeken hoeveel variatie er in energiegebruik is tussen stallen, en welke energiebesparende maatregelen of hernieuwbare energiemogelijkheden al worden toegepast. U kunt hieraan deelnemen door de QR-code te scannen.
Tekst: Gerben Hofman
Beeld: Twan Wiermans en ILVO
