De uitstap van het Verenigd Koninkrijk uit de Europese Unie zal zich ook laten voelen voor de Vlaamse land- en tuinbouw. Ons land is extra kwetsbaar voor de brexit door de sterke prestaties van de Belgische exporteurs op de Britse markten en door onze bij uitstek open economie.
Op 23 juni 2016 koos 52 procent van de Britten voor een uittreding uit de Europese Unie. Op korte termijn heeft de brexit gevolgen voor de buitenlandse handel, de financiële markten en de grondstoffenmarkten. Zo zorgde de depreciatie van het Britse pond er al voor dat Britten meer moeten betalen voor eenzelfde hoeveelheid geïmporteerde goederen, wat een rem is op de export naar het Verenigd Koninkrijk. Op langere termijn is het afwachten op de uitkomst van de brexit-onderhandelingen tussen de EU en het Verenigd Koninkrijk. Op 30 maart 2019 zal het land niet langer deel uitmaken van de interne markt.
Vierde exportmarkt
Voor België is het Verenigd Koninkrijk met 8 procent de vierde belangrijkste Europese exportmarkt na Duitsland, Frankrijk en Nederland. Voor de voedingsproducten is de export naar het Verenigd Koninkrijk goed voor 10 procent van de totale uitvoer. De voedingsindustrie staat als economische sector op de vijfde plaats als het gaat om de uitvoer naar het Verenigd Koninkrijk. Ook na de brexit blijven er voor de Vlaamse voedingssector over het Kanaal kansen weggelegd, aangezien het land sterk afhankelijk blijft van de invoer van voedingsproducten.
België exporteert voor 3,5 miljard euro aan agrarische producten naar het Verenigd Koninkrijk. Agrarische producten omvatten ook verwerkte producten, niet-voedingsproducten van agrarische oorsprong, agro-industriële producten zoals meststoffen, gewasbeschermingsmiddelen en landbouwmachines, visserijproducten … Circa 80% van de exportwaarde wordt gerealiseerd door verwerkte producten. Binnen de land- en tuinbouw valt op dat de zuivelsector, de aardappelsector, de (diepvries)groente-industrie en de vleessector een relatief groot belang hebben in de export. Bij de versproducten wordt een kwart van de exportwaarde van de aardbeien die binnen de EU uitgevoerd worden, in het Verenigd Koninkrijk gerealiseerd.
Derde exportmarkt voor kip en varken
De grootste exportproducten binnen de categorie van het vers vlees zijn het vers en bevroren kippenvlees (108 miljoen euro of 15,9 procent) en varkensvlees (64 miljoen euro of 5,4 procent). Voor beide is het VK de 3de exportmarkt. Vooral de recentste jaren doen deze producten het steeds beter op de Britse markt. In 2016 zien we een opvallende stijging van de export van kippenvlees. Uitgedrukt in volume kwam er zelfs ongeveer 10.000 ton bij. De depreciatie van het pond maakt de export van varkens momenteel duurder. Het aandeel van het VK in de totale Belgische exportwaarde van vers varkensvlees naar de EU28 bedraagt 6 procent.
Natuurlijk hebben niet alleen wisselkoersen een effect op de prijs maar ook vraag en aanbod, economische en politieke onzekerheid en het consumentengedrag spelen een rol. De Belgische export van rund- en kalfsvlees naar het VK is onbeduidend. Wel staat Ierland in voor een grote export naar het VK (180.00 ton). Na de brexit kan mogelijks een deel van dit Iers rundsvlees geheroriënteerd worden naar het Europese vasteland. Ook voor vleesbereidingen is het VK de 3de afzetmarkt. In 2016 kwam dit overeen met een exportwaarde van 67 miljoen euro of 10 procent van de totale Belgische export.
Beleid en politiek
De brexit heeft ook gevolgen voor het EU-beleid. Door het wegvallen van de Britse bijdragen aan de Europese fondsen heerst onzekerheid over de herverdeling van de financiële middelen. Voorts verliest Vlaanderen een belangrijke partner in het beleid rond onderzoek en innovatie. De brexit zal ook gevolgen hebben voor politieke keuzes bij de toekomstige richting van het gemeenschappelijke landbouwbeleid na 2020.
Voor het volledige rapport klik Gevolgen van de brexit voor de Vlaamse land- en tuinbouw
Bron: Departement Landbouw en Visserij – 13 februari 2018
