Pasgeboren biggen krijgen tijdens de eerste levensdagen een standaard ijzerinjectie om bloedarmoede te voorkomen. Uit waarnemingen op Belgische bedrijven is gebleken dat er ondanks de standaard ijzerbehandeling toch nog regelmatig biggen met bloedarmoede aanwezig zijn op speenleeftijd. Verschillende oorzaken kunnen aan de basis liggen van deze tekorten. Onder andere het tijdstip van de ijzertoediening, de toedieningstechniek en het gebruikte ijzerpreparaat spelen een belangrijke rol. In dit artikel geven wij u enkele nuttige tips om het maximum uit de ijzerinjectie te halen.
Tijdstip van behandeling
Biggen worden geboren met beperkte ijzerreserves in de lever. Bovendien zijn biest en zeugenmelk ijzerarm. De hoeveelheid beschikbaar ijzer uit de voeding (± 1 mg/dag) en uit de reserves in de lever (± 50 mg) is dus beperkt en staat in contrast met de hoge behoefte aan ijzer (7 tot 16 mg/dag) van de snelgroeiende biggen tijdens de eerste levensweken. De ijzerreserves kunnen al na de derde levensdag uitgeput geraken. Daarom moeten biggen al tijdens de eerste drie levensdagen extra ijzer toegediend krijgen.
Juiste injectietechniek
Een juiste toedieningstechniek is erg belangrijk. IJzerpreparaten moeten intramusculair (d.w.z. in het spierweefsel) toegediend worden. Gebruik hiervoor naalden met de juiste lengte (10-13 mm) en breng de naald in onder een hoek van 90° (d.w.z. loodrecht op de huid van de big).
Pas de juiste dosis toe, zoals aangegeven op de bijsluiter van het product, en zorg ervoor dat er zo weinig mogelijk verspilling en lekkage van het product optreedt bij de toediening. Eén enkele druppel komt overeen met een verlies van 0,05 ml en kan de uiteindelijk toegediende hoeveelheid ijzer aanzienlijk verminderen. Gebruik van naalden met de juiste naalddiameter zijn hierbij belangrijk. Afhankelijk van het gebruikte middel zijn naalden met een diameter van 21 tot 19 gauge (0,8 – 1,0 mm) aanbevolen. Om terugvloei van ijzer na de injectie te helpen voorkomen is het advies om de huid van de big opzij te trekken met de duim vlak voor de injectie (zie foto). Na het terugtrekken van de naald kan de huid losgelaten worden.
Werk zo hygiënisch mogelijk en gebruik per toom een nieuwe naald om ziekte-overdracht tussen tomen tijdens de ijzerbehandeling te voorkomen.
Type ijzerpreparaat
In België zijn er ijzerpreparaten beschikbaar waarin ijzer aanwezig is in de vorm van ijzer-dextraan of in de vorm van gleptoferron. Uit meetresultaten op 21 Nederlandse bedrijven bleek dat er minder bloedarmoede werd vastgesteld bij bedrijven die behandelden met een gleptoferron. Bij biggen die behandeld werden met een ijzer-dextraan (339 biggen) kwam bloedarmoede in 12,4% van de gevallen voor terwijl dat bij gleptoferron (291 biggen) slechts bij 6,5% van alle biggen het geval was. In de gleptoferron groep had 54,6% van de biggen een optimaal hemoglobine gehalte, in de groep behandeld met een ijzer-dextraan was dit slechts 46,6%.
Naaldinjectie vs. naaldloze injectie
IJzerpreparaten worden intramusculair toegediend. Dit kan door gebruik te maken van een traditionele injectiespuit met naald of door gebruik te maken van een toestel voor naaldloze injectie, waarbij het middel onder druk door de huid heen in het spierweefsel wordt gebracht. Vergelijking van de meetresultaten van 21 Nederlandse bedrijven die één van beide injectietechnieken toepasten, leert dat 53,4% van de biggen behandeld met de traditionele injectienaald (504 biggen) optimale hemoglobine waarden (³ 110 g/l bloed) hadden vs. 38,1% van de biggen die via de naaldloze techniek (126 biggen) werden behandeld.
Conclusie
Om het maximum effect uit de ijzerinjectie te halen is het van belang om biggen tijdig, d.w.z. tijdens de 3 eerste levensdagen te behandelen. Let erop dat verliezen tot een minimum beperkt worden door een juiste toedieningstechniek en gebruik van naalden met 10-13 mm lengte en een diameter van 21 tot 19 gauge (0,8 – 1,0 mm). Uit meetresultaten blijkt dat biggen die een ijzerpreparaat op basis van gleptoferron via de injectienaald toegediend kregen het vaakst optimale ijzerwaarden hadden.
Twijfelt u over de effectiviteit van de ijzerbehandeling op uw bedrijf?
- Laat het controleren!
- Vraag ernaar bij uw dierenarts.
Bron
- Kars-Hendriksen et al. (2021). Field evaluation of haemoglobin (Hb) level and influence of application method on Hb status in piglets at weaning on Dutch farms. Gepubliceerd op het 12de European Symposium For Porcine Health Management.
