Wim Gorssen van de onderzoeksgroep Huisdierengenetica van de KU Leuven onderzocht de genetische diversiteit van de Piétrain-populatie van de Vlaamse Piétrain Fokkerij vzw (VPF). Blijkt dat de inteeltgraad lager is dan Duroc; dat er weinig verwantschap is met Berkshire en dat de Vlaamse Piétrain wel degelijk een eigen identiteit heeft.
Het doel van het onderzoek was drieledig. In eerste instantie werd onderzocht of de genetische diversiteit binnen de VPF-populatie voldoende groot is. Ten tweede werd de genetische verwantschap bekeken tussen de Piétrain en meer dan 100 andere varkensrassen wereldwijd. En ten derde werd bestudeerd of de Vlaamse Piétrain zich genetisch onderscheidt van buitenlandse Piétrain-populaties.
Voor dit onderzoek werden een 650-tal Piétrain-varkens binnen de VPF ‘gegenotypeerd’. Hierbij wordt de DNA-sequentie bepaald voor ongeveer 70.000 welgemikte regio’s in het genoom van de varkens.
Inteeltgraad lager dan Duroc
De resultaten van het onderzoek tonen aan dat de VPF-populatie nog voldoende genetische diversiteit bevat, maar dat waakzaamheid geboden blijft. De effectieve populatiegrootte werd geschat op 142 dieren. Dit betekent dat de volledige populatie genetisch gezien vergelijkbaar is met een populatie van 142 niet-verwante dieren die random paren.
Als vuistregel geldt dat de effectieve populatiegrootte minimaal 50 moet zijn om het voortbestaan en de gezondheid van het ras te verzekeren, en ideaal boven de 100 ligt. Hoewel de inteeltgraad van het ras op basis van de genomische analyse in absolute cijfers hoog lijkt (22-23%), is dit relatief gezien van een gelijkaardig niveau als andere commerciële rassen zoals Large White (21-22%), en een pak lager dan Duroc (27-28%).
Weinig verwantschap met Berkshire
De genetische verwantschapsanalyse tussen Piétrains en andere rassen onthulden enkele verrassende resultaten. Zo zou de Piétrain volgens de overlevering (deels) ontstaan zijn uit het Berkshire ras, maar de analyses toonden weinig verwantschap tussen de Berkshire en de Piétrain. Rassen die genetisch het dichtst aanleunden bij de Piétrain waren de Duitse ‘Bunte Bentheimer’, de Poolse ‘Pulawska’ en de Oekraïense ‘Mirgorod’. Deze lokale rassen doen waarschijnlijk niet meteen een belletje rinkelen, maar opvallend is dat dit zwart gevlekte rassen zijn die uiterlijk sterk gelijken op de Piétrain.
Bovendien wordt de Berkshire genoemd in het ontstaan van deze drie rassen. De hamvraag blijft of deze genetische verwantschap het gevolg is van (i) een gelijkaardige oorsprongsgeschiedenis (Berkshire), (ii) dat de Piétrain is ingekruist in deze rassen of vice versa of (iii) het gevolg is van een onafhankelijke selectie op hun gevlekte uiterlijk.
Vlaamse Piétrain heeft eigen identiteit
Opmerkelijk was dat de Vlaamse Piétrain zich genetisch gezien duidelijk kon onderscheiden van andere Piétrain-populaties. De genetische afstand tussen Vlaamse Piétrains en buitenlandse Piétrains (Duits, Oostenrijks, Frans, Amerikaans en Nederlands) was opvallend groter dan tussen buitenlandse Piétrains onderling. Mogelijk is dit verschil te wijten aan divergente selectie, m.a.w., de verschillende Piétrain-populaties zijn onafhankelijk geselecteerd op andere kenmerken.
Een voorbeeld hiervan is het halothaangen dat zorgt voor een hoger vleespercentage en betere conformatie, maar ook gekoppeld is aan stressgevoeligheid. De Vlaamse populatie is grotendeels homozygoot positief voor dit gen, terwijl Duitse fokkerijorganisaties vanaf de jaren 90 geselecteerd hebben voor homozygoot halothaan negatieve Piétrains. Anderzijds zou het kunnen dat andere rassen zijn ingekruist in buitenlandse Piétrain populaties, bijvoorbeeld om gewenste allelen voor het halothaangen te introduceren.
Een kanttekening hierbij is dat de Vlaamse Piétrains genetisch ook verschillen van de Franse Piétrains, die eveneens grotendeels homozygoot positief zijn voor het halothaangen. Over de onderliggende redenen voor deze genetische verschillen kon dit onderzoek voorlopig geen uitsluitsel geven.
Neem voor meer informatie contact met de Onderzoeksgroep Huisdierengenetica (Wim Gorssen, wim.gorssen@kuleuven.be; Steven Janssens, steven.janssens@kuleuven.be) en de Vlaamse Piétrain Fokkerij (Jürgen Depuydt, jurgen@vpfo.be).
Bron: Wim Gorssen – 29 oktober 2018
