Het zijn moeilijke en onzekere tijden voor varkenshouders, want de sector staat onder druk. Om ondersteuning te bieden, werkten Boerenbond, Inagro en DGZ de voorbije twee jaar aan twee Leader-projecten, namelijk “Weerbaarheid in de Westhoek: van boer tot varken en terug” en “Weerbare boeren en varkens in Midden-West-Vlaanderen”. Ook het komende jaar willen ze de sector versterken. Daarom plannen ze diverse infosessies en workshops en geven ze individueel advies.
Varkenshouders zijn niet alleen boeren, het zijn ondernemers. Net als andere ondernemers hebben ze rechten en plichten, ondergaan ze controles en denken ze na over de toekomst. Dat brengt gevoelens als onzekerheid en stress met zich mee. Zowel in de Westhoek als in Midden-West-Vlaanderen, regio’s met een hoge densiteit aan varkens, ondersteunen Inagro, DGZ en Boerenbond de varkenshouders in hun mentale welzijn én bij de praktische implementatie van bioveiligheid op hun bedrijf.
Meer (mentale) weerbaarheid
Via infosessies en workshops over uiteenlopende thema’s werkten de projectpartners het voorbije jaar aan de weerbaarheid van zowel het varkensbedrijf als de varkenshouder. Zo organiseerden ze verschillende keren een infosessie over sociale rechten. Daarin belichtte Martine Persyn van Boeren op een Kruispunt hoe varkenshouders hun sociale rechten kunnen activeren, hoe uitstel van betaling van sociale bijdragen functioneert en waarop ondernemers recht hebben bij langdurige arbeidsongeschiktheid.
Tijdens verschillende info-avonden ging Dirk Vermander (Boerenbond) dieper in op de controles van overheden en onafhankelijke instanties (bijvoorbeeld lastenboeken) op het landbouwbedrijf. Hij informeerde niet alleen over de plichten, maar ook over de rechten van de varkenshouder. Hij legde ook uit hoe de varkenshouder op een aanvaardbare manier kan reageren op een dergelijke controle, maar ook aan welke regels de controleur zich moet houden. Ook gaf hij een overzicht van wie welke controles uitvoert en welke gevolgen er kunnen zijn als er onregelmatigheden vastgesteld worden. De ultieme tip: varkenshouders mogen altijd extra uitleg vragen en kunnen zich laten bijstaan.
Tijdens drie infosessies gaven psychologe Evelien Vierstraete en psychotherapeute Annelien Jonckheere – beiden vertrouwd met de landbouwsector – tips om met stress om te gaan. De deelnemende varkenshouders ontdekten hoe ze kunnen zorgen voor meer mentale weerbaarheid en meer rust in hun hoofd. Ze leerden dat er verschillende manieren zijn om met stress om te gaan, maar dat erover communiceren met mensen die ze vertrouwen essentieel is. Zich laten inspireren door mensen die positief denken, proberen te relativeren en begrip, steun en troost zoeken bij anderen kunnen stress verminderen. Momenten van ontspanning inlassen en duidelijke grenzen stellen, helpen om stress te voorkomen.
Succes zorgt voor vervolg in 2023
De positieve feedback van de deelnemers én de wil om nog meer varkenshouders weerbaar te maken, leiden ertoe dat Inagro, DGZ en Boerenbond het programma in de winter van 2022 en in 2023 verderzetten. Zo wordt de infosessie ‘Rust in je hoofd’ alvast herhaald op deze data:
- woensdag 09/11/2022 – Open Huis, Staden
- donderdag 26/01/2023 – d’Yzerpasserelle, Alveringem
Op de achtste Trefdag van de VarkensAcademie op 25 november komt het thema ‘Veerkracht en weerbaarheid binnen de varkenshouderij’ aan bod tijdens het plenaire gedeelte in de voormiddag. In het keuzeprogramma van de namiddag staat de sessie over ‘Rechten en plichten bij controle’ geprogrammeerd.
Ook in 2023 plannen de projectpartners de sessies ‘Rust in je hoofd’ als ‘Rechten en plichten bij controle’ opnieuw in. Daarnaast organiseren ze in 2023 workshops over communicatie, waarin vaardigheden voor meer communicatieve weerbaarheid centraal staan. Omgaan met negatieve kritiek uit de directe omgeving en reageren op opmerkingen van buren of kritische ouders aan de schoolpoort komen aan bod, net als praten met de omgeving over onzekerheden en omgaan met sociale media.
Tot slot willen de projectpartners en Boeren op een Kruispunt de varkenshouders ook informeren over de mogelijkheden en eventuele alternatieven om het bedrijf nu of in de toekomst (deels) stop te zetten. Daarover volgt deze winter nog een infoavond waarin de focus ligt op het praktische denkproces en de financiële mogelijkheden naast een eventuele stopzettingsvergoeding.
Bioveiligheid en arbeidsefficiëntie
Bioveiligheid betekent het bedrijf beschermen tegen insleep en verspreiding van ziektes. Zo houden varkenshouders hun dieren gezond, waardoor ze beter presteren. Via de Leader-projecten geven Inagro, DGZ en Boerenbond advies over bioveiligheid op maat van het bedrijf. Samen met de bedrijfsdierenarts bekijkt de adviseur welke aanpassingen haalbaar zijn in de organisatie van het werk. Ze zoeken naar haalbare oplossingen die niet noodzakelijk zorgen voor extra werk.
De afgelopen twee jaar hielpen ze zo al een twintigtal bedrijven op weg naar meer weerbaarheid. Ze gaven er bijvoorbeeld advies over het gebruik van apart behandelmateriaal per leeftijdsgroep, aanpassing van de looplijnen in het bedrijf, omschakeling van meerwekensystemen en de toepassing van een andere verlegstrategie in de kraamstal met meer aandacht voor biestopname.
Op verschillende bedrijven benadrukten de adviseurs ook het belang van een goede waterkwaliteit en regelmatige controle ervan. Andere aandachtspunten om de bioveiligheid op bedrijven te verhogen, zijn ontsmettingsbakken aan de ingang van elke stal, frequente ongediertebestrijding en eenvoudige fysieke barrières om het principe van de vuile en propere weg toe te passen. Tot slot blijft het belangrijk om de situatie op het bedrijf zo goed mogelijk op te volgen door de biestopname te meten, afdrukplaatjes te nemen en de conditie van de zeugen te bepalen.
Infosessie over bioveiligheid
Inagro, DGZ en Boerenbond willen de verzamelde kennis niet enkel reserveren voor varkensbedrijven die gebruik maakten van de individuele begeleiding. Daarom organiseerden ze in het voorjaar van 2022 een infosessie over de slimme opvolging van de gezondheid van varkens en de workshop ‘Planning en arbeidsefficiëntie op je varkensbedrijf’.
In de workshop gingen de projectpartners uitgebreid in op het belang van looplijnen en de praktische organisatie met oog op bioveiligheid én efficiënt werken. De ultieme tip: de eigen bedrijfsvoering kritisch bekijken en tegelijk stilstaan bij een hogere bioveiligheid én efficiëntere werking zijn noodzakelijk. Varkenshouders die er in het voorjaar niet bij konden zijn, kunnen de workshop opnieuw volgen op donderdag 1 december 2022.
bron: Inagro
