Al tien jaar investeren de Provincie West-Vlaanderen en Inagro doelgericht in het opbouwen van praktische en technische kennis voor de West-Vlaamse varkenssector. Met de VarkensAcademie krijgen varkenshouders de kans om hun managementvaardigheden verder te ontwikkelen en de prestaties van hun bedrijf te optimaliseren. Op vrijdag 29 november, tijdens de jubileumeditie van de Trefdag VarkensAcademie, kwamen zo’n 180 varkenshouders samen. Ze werden geïnspireerd door informatieve sessies over uiteenlopende thema’s en genoten van gezellige netwerkmomenten.
De Vlaamse varkenshouderij staat al enkele jaren voor grote uitdagingen. Stijgende productiekosten, strengere milieueisen en een veranderende marktvraag zetten bedrijven onder druk. Het PAS-beleid (Programmatische Aanpak van Stikstof) is daarbovenop een heet hangijzer voor veel varkenshouders. Toch blijft de sector zich volop inzetten om innovatieve, efficiënte en duurzame oplossingen te vinden. West-Vlaams gedeputeerde voor Landbouw, Bart Naeyaert, benadrukt de rol van de VarkensAcademie bij deze transitie: “De varkenshouderij speelt een essentiële rol in de landbouw en economie van West-Vlaanderen. Tien jaar geleden lanceerden we samen met Inagro de VarkensAcademie om varkenshouders beter te ondersteunen. Vandaag is dat relevanter dan ooit. Dit platform heeft bewezen hoe waardevol kennisdeling, samenwerking en innovatie zijn om onze sector klaar te maken voor de toekomst.”
Tien jaar VarkensAcademie: bouwen aan kennis en samenwerking
Om de varkenssector te versterken, lanceerde het provinciebestuur tien jaar geleden een actieplan. Met de VarkensAcademie biedt Inagro varkenshouders praktijkgericht advies en persoonlijke begeleiding om hun dagelijkse bedrijfsvoering te optimaliseren. Naast de jaarlijkse Trefdag, die wordt georganiseerd in samenwerking met de provincie West-Vlaanderen, Praktijkcentrum Varkens, Varkensloket, ILVO, DGZ, Hogeschool Vives, DGZ, Boerenbond, ABS en het Agentschap Landbouw en Zeevisserij, organiseert Inagro ook diverse infomomenten en studieclubs. In deze studieclubs begeleiden de Inagro-experts gemotiveerde varkenshouders die van elkaars praktijkervaringen willen leren en zo hun bedrijfsresultaten verbeteren. Inagro is bovendien actief als partner of coördinator in diverse demonstratie- en onderzoeksprojecten rond thema’s zoals emissiereductie, klimaatadaptatie en dierenwelzijn.
Isabelle Vuylsteke, Onderzoeksleider melkvee- & varkenshouderij en luchtemissies bij Inagro, licht toe: “De Trefdag VarkensAcademie is het hoogtepunt van een jaar vol kennisopbouw en samenwerking. Hier bundelen we de resultaten van ons onderzoek en praktijkervaringen, zodat varkenshouders bomvol nieuwe inzichten en inspiratie naar huis gaan, die hen helpen om de uitdagingen in hun bedrijf aan te pakken.”
Inspirerende keuzesessies en gezellige netwerkmomenten
De keuzesessies waren dit jaar wederom het hoogtepunt. De deelnemers konden kiezen uit zes actuele thema’s. Er was aandacht voor enkele algemene thema’s zoals brandpreventie en fiscaliteit. Maar ook het stikstofvraagstuk, hittestress en de klassieke technische thema’s over kraamstalmanagement en vleesvarkens konden ook op deze jubileumeditie niet ontbreken.
Brandpreventie
Zo gaf brandweerofficier Geert Blancke een boeiende sessie over brandpreventie. Hij deelde waardevolle tips om brandrisico’s in de stal, woning en op het erf te verkleinen. “De meeste branden ontstaan niet door open vuur, maar door oververhitte warmtebronnen in combinatie met stof en brandbare materialen, zoals een opgeladen batterij of een slecht functionerende elektrische installatie,” aldus Blancke. Stof in stallen kan bovendien de verspreiding van vuurhaarden versnellen.
Fiscaliteit
Tijdens de sessie over fiscaliteit gaven Stijn en Annelies van Buclofisc inzicht in hoe varkenshouders hun belastingdruk kunnen optimaliseren. Ze bespraken het verschil tussen personen- en vennootschapsbelasting en lichtten de voordelen en risico’s van forfaitaire versus bewijskrachtige boekhouding toe. “Een goed doordachte fiscale aanpak kan het verschil maken tussen winst herinvesteren of onnodige belastingdruk dragen,” aldus Annelies van Buclofisc. Ook kwamen praktische tips aan bod om via strategische investeringen en een juiste vennootschapsstructuur de financiële gezondheid van het bedrijf te verbeteren.
Stikstof
Natuurlijk kon ook het stikstofvraagstuk niet ontbreken op deze trefdag. In twee druk bijgewoonde sessies gaven Lisa Dejonghe van Inagro en Pieter-Jan Delbeke van Boerenbond een overzicht van het wettelijke kader en emissiereducerende maatregelen op een veebedrijf. Ze benadrukten dat alle vergunningen uiterlijk tegen 30 september 2029 moeten voldoen aan de PAS-referentie 2030, zelfs vergunningen van onbepaalde duur. Daarnaast werd het belang van ammoniakemissie in relatie tot bezettingsdichtheid besproken. “Enkel als er in je vergunning van toepassing in 2021 uitdrukkelijk staat dat je vleesvarkens gehuisvest zijn op meer dan 0,8 m², mag je voor de berekening van je PAS-referentie rekening houden met de verhoogde ammoniakcijfers. Staat dit niet in je vergunning vermeld, dan reken je met 2,5 kg ammoniak in plaats van 3,5 kg ammoniak per vleesvarken per dierplaats,” lichtte Dejonghe toe. Tot slot kwamen er kritische vragen over het Vlaamse erkenningsproces voor nieuwe technieken. Hoewel deze in het buitenland vaak al goedgekeurd zijn, moeten ze hier nog steeds uitgebreid worden getest en geëvalueerd.
Hittestress
Hittestress bij varkens, een steeds groter probleem door de klimaatverandering, werd toegelicht door Lotte De Prekel, onderzoeker binnen het VLAIO-project Coolpigs. Ze deelde praktische tips om hittestress zoveel mogelijk te beperken of zelfs te voorkomen. “Met eenvoudige maatregelen zoals het tijdelijk verlagen van de hokbezetting of het gebruik van voederadditieven kun je al verschil maken,” vertelde De Prekel. Daarnaast benadrukte ze het belang van technische ingrepen zoals verbeterde ventilatie en vernevelingstechnieken. Veel voorkomende fouten, zoals het volledig openen van staldeuren of het nat maken van zeugen, werden besproken en alternatieven die beter werken werden toegelicht.
Vleesvarkens
Onderzoekers Alice en Marijke van ILVO namen de verschillende soorten vleesvarkens en het bijbehorende management onder de loep. Ze gingen in op de technische prestaties van gelten, intacte beren, immunocastraten en klassieke bargen. Daarnaast bespraken ze het effect van gescheiden afmest en de keuze tussen voeder in meelvorm of korrel. Een belangrijke boodschap was dat resultaten sterk afhankelijk zijn van de huisvesting en genetica, waardoor de prestaties per bedrijf aanzienlijk kunnen verschillen.
Kraamstalmanagement
De sessie kraamstalmanagement had dit jaar een interactieve insteek. Onderzoekers Nathalie Nollet en An Cools van Inagro lieten het publiek mee de inhoud bepalen door vragen te stellen aan de aanwezige varkenshouders. Dit resulteerde in een dynamische uitwisseling van praktijkervaringen. Zo werd het recept voor een “kak-vaccin” gedeeld en vertelden zeugenhouders hoe ze bij twee zeugen samen 35 tot 40 biggen laten zogen. Ook tips over voldoende biestopname en het verleggen van biggen voor uniforme nesten kwamen aan bod. Ellen de Jong (Boerenbond) leidde als moderator de discussie in goede banen en zorgde dat iedereen de belangrijkste inzichten kon meenemen. Voor veel deelnemers bood de sessie waardevolle inspiratie om tijdens de lunch of receptie verder ervaringen uit te wisselen.
Naar goede gewoonte was er over de middag ruim tijd voor een lunch met bijhorende informele babbels. Het dessert van deze feesteditie was een heerlijke verjaardagstaart. Ook de afsluitende netwerkreceptie bood deelnemers de kans om elkaar te ontmoeten en ideeën uit te wisselen over de uitdagingen in de sector. De gezellige sfeer zorgde voor inspirerende discussies en veel nieuwe inzichten. Na deze boeiende dag keerde iedereen huiswaarts met waardevolle kennis en een aandenken aan deze speciale jubileumeditie.
Wat brengt de toekomst?
Inagro kijkt alvast vooruit naar de volgende stappen voor de VarkensAcademie. “Naast de Trefdag blijven onze infomomenten en studieclubs een belangrijke pijler om kennisuitwisseling te stimuleren. We blijven ons inzetten om praktische oplossingen te ontwikkelen en West-Vlaamse varkenshouders te ondersteunen in het omgaan met uitdagingen zoals het stikstofvraagstuk en een veranderende markt. Daartoe stappen we – in samenspraak met onze sectorvertegenwoordigers – gericht in als partner of coördinator in diverse demonstratie- en onderzoeksprojecten rond thema’s zoals emissiereductie, klimaatadaptatie en diermanagement”, besluit Isabelle Vuylsteke, Onderzoeksleider melkvee- & varkenshouderij en luchtemissies.
De Provincie West-Vlaanderen en Inagro blijven investeren in een innovatieve, duurzame en toekomstbestendige varkenshouderij.
Tekst en beeld: Inagro
