Naar jaarlijkse gewoonte bevraagt het Vlaams Coördinatiecentrum Mestverwerking VCM de mestverwerkingssector over de stand van zaken en evoluties in de mestverwerking in Vlaanderen. Blijkt dat er in 2020 43,5 miljoen kg stikstof uit dierlijke mest (incl. export) werd verwerkt. Dit stemt overeen met 4,6 miljoen ton mest. Ten opzichte van 2019 is dit een daling van 6,3 miljoen kg stikstof of 0,4 miljoen ton mest.
Deze daling in de mestverwerking in 2020 is deels te wijten aan de verminderde vraag naar landbouwproducten ten gevolge van horeca-sluitingen tijdens de lockdown. Door een dalende vraag naar champignons in de horeca was hierdoor een daling in champignonsubstraatbereiding te zien. En de sluiting van de horeca zorgde voor een lagere vraag naar pluimvee met een prijsdaling tot gevolg, waardoor de sector een langere leegstand van de pluimveestallen heeft gehouden en eventueel minder dieren heeft opgezet in de stallen.
Momenteel zijn er in Vlaanderen 143 operationele mestverwerkingsinstallaties actief, waarvan de gegevens van 137 installaties werden opgenomen in het rapport. 90 procent van de 43,5 miljoen kg stikstof die in 2020 verwerkt werd, was afkomstig van de verwerking en export van varkensmest (18,8 miljoen kg N of 43,4%) en de verwerking en export van pluimveemest (20,4 miljoen kg N of 46,9%). Voor beide mesttypes is de export (in tonnage ruwe mest) gestegen. De verwerking (in tonnage) van varkensmest is gestegen terwijl de verwerking van pluimveemest is gedaald. Hoewel bij varkensmest zowel de verwerking als de export gestegen is op basis van tonnage, zijn beiden wel gedaald op basis van kg N. Een optimalere voederconversie en voedertechnische verbeteringen zorgen voor een afname van het N-gehalte in varkensmest.
De verwerking en export van runder- en kalfsmest daalde met 6 procent ten opzichte van 2019, terwijl ook de import van rundermest is gedaald (van 55.826 ton naar 24.130 ton). De verwerking van de dikke fractie van rundermest is eveneens gedaald met 77 procent. De export van ruwe rundermest naar Nederland steeg wel met 25 procent. Ook de verwerking van dunne fractie van rundermest is gestegen (12,5 procent), net als de verwerking van runderstalmest (3 procent).
Daarnaast stijgt de verwerking van digestaat met 3,9 procent. De verwerking en export van paardenmest en de verwerking van champost daalden in 2020 met respectievelijk 60,2 en 56,3 procent, wat voornamelijk werd veroorzaakt door covid-19, omdat er minder champignonsubstraat werd geproduceerd als gevolg van een verminderde vraag naar champignons door de horecasluitingen.
In Vlaanderen is de biologische mestverwerking waarin stikstof wordt verwijderd uit de dunne fractie van varkensmest, rundermest en/of digestaat nog steeds de meest toegepaste techniek (108 van 137 installaties). In 2020 werden zelfs nog 5 nieuwe biologische mestverwerkingsinstallaties operationeel.
De tweede meest toegepaste techniek in Vlaanderen is het biothermisch drogen (16 installaties, waarvan 3 installaties ook het eindproduct drogen en korrelen). Het voorbije jaar kwam er 1 biothermische drooginstallatie bij in Vlaanderen. In 2020 zijn er 4 bedrijven (3 biothermische drooginstallaties, 1 filtratie) gestopt of tijdelijk niet operationeel.
In 2020 werd de grootste hoeveelheid stikstof (15,6 miljoen kg N of 42,6 procent) verwerkt via de biologische verwerking van de dunne fractie van varkensmest, rundveemest of digestaat. Via de biothermische droging van voornamelijk pluimveemest, paardenmest, de dikke fractie van varkensmest en de dikke fractie van rundermest werd in 2020 15,3 miljoen kg N (41,8%) verwerkt.
De grootste hoeveelheid fosfaat (12,2 miljoen kg P2O5 of 77 procent) wordt verwerkt via de biothermische droging.
Uit de enquête blijkt dat de conventionele technieken van mestverwerking, namelijk mestscheiding gevolgd door de biologische
verwerking van de dunne fractie in een ‘biologie’ en de export van de biothermisch gedroogde dikke fractie, cruciaal blijven voor een oordeelkundige verwerking van het Vlaamse mestoverschot.
Voor de gedetailleerde enquêteresultaten is klik HIER.
Tekst: naar mededeling VCM – 9 juli 2021.
